Μη κατηγοριοποιημένο

Ηπειρώτες εικαστικοί και λογοτέχνες

Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων / Φεβρουάριος 2022

Σχολή Διακοσμητικής

Έκθεση Εργαστηρίου Συντηρήσεως και Αντιγραφής Έργων Τέχνης

Σχολή Διακοσμητικών Τεχνών

Έκθεση Εργαστηρίου Συντηρήσεως και Αντιγραφής Έργων Τέχνης

Ένα περιοδικό ελευθερίας και γλώσσας. Στο τεύχος 50-51, σ. 397, το κείμενο της Ευγενίας Μαρινάκου “Το ποτάμι του χρόνου στην τελευταία συλλογή του Δημήτρη Πετσετίδη (Δημήτρης Πετσετίδης, Μακριά απ‘ το ποτάμι, εκδ. Καστανιώτη, 2019) κοσμεί σχέδιο που φιλοτεχνήθηκε από τον ζωγράφο Σπύρο Παπασπύρου.

26 Ιουνίου 2006 – Παγκόσμια ημέρα κατά των βασανιστηρίων

Μια έκδοση του Ιατρικού Κέντρου Αποκατάστασης Θυμάτων Βασανιστηρίων Αθήνας

Η ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΕΧΕΙ ΤΕΘΕΙ ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΙΔΑ ΤΗΣ Α.Ε. ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ κ. ΚΑΡΟΛΟΥ ΠΑΠΟΥΛΙΑ

«… Δέχομαι ευχαρίστως να θέσω την εκδήλωση υπό την αιγίδα μου, και εύχομαι από βάθους καρδίας, στο ξεκίνημα του αιώνα που διανύουμε να θεμελιωθούν οι βάσεις που θα στηρίξουν το οικοδόμημα μιας κοινωνίας στην οποία θα πρυτανεύσει επιτέλους η λογική ώστε να εξαλειφθούν τα φαινόμενα βίας και τρομοκρατίας που απαξιώνουν το μεγαλείο της ανθρώπινης φύσης»

ΚΑΡΟΛΟΣ ΠΑΠΟΥΛΙΑΣ

Σπύρος Παπασπύρος

Γεννήθηκε στα Γιάννενα το 1954. Σπούδασε Συντήρηση έργων Τέχνης στο Πανεπιστήμιο Restauro στη Φλωρεντία και Ζωγραφική στην Σχολή Καλών Τεχνών της Φλωρεντίας. Δίδαξε Εικαστικά στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, στην Παιδαγωγική Ακαδημία Ιωαννίνων και στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Έχει κάνει μία ατομική έκθεση και έχει πάρει μέρος σε πολλές ομαδικές. Έργα του βρίσκονται στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, στο Τ.Ε.Ι. Ηπείρου και σε ιδιωτικές συλλογές. Εργάζεται ως Καθηγητής Εφαρμογών στο Τ.Ε.Ι. Ηπείρου.

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΩΝ

Η 26^η Ιουνίου, Παγκόσμια Ημέρα των Ηνωμένων Εθνών κατά των Βασανιστηρίων και Μνήμης και Τιμής στα Θύματα Βασανιστηρίων, δεν είναι ημέρα που δικαιολογεί οποιαδήποτε εορταστική εκδήλωση. Η Ανθρωπότητα δεν έχει, δυστυχώς, να επιδείξει σημαντικές επιτυχίες στην εξάλειψη του φοβερού αυτού προβλήματος, που αποτελεί ντροπή για τον πολιτισμό μας. Τα Κέντρα Αποκατάστασης Θυμάτων Βασανιστηρίων σε όλο τον κόσμο (γύρω στα 200) διοργανώνουν κάθε χρόνο διάφορες εκδηλώσεις για να τιμήσουν τα θύματα που περιθάλπουν, καθώς και εκείνα που δεν μπόρεσαν ποτέ να περάσουν το κατώφλι τους.

Το Ιατρικό Κέντρο Αποκατάστασης Θυμάτων Βασανιστηρίων, Αθήνα, που ιδρύθηκε και λειτουργεί από το 1989, διοργανώνει φέτος την έκθεση έργων τέχνης με τίτλο «60 Ηπειρώτες Εικαστικοί κατά των Βασανιστηρίων» με διττό στόχο: αφενός να τιμήσει την ημέρα και αφετέρου να συγκεντρώσει πόρους για την απρόσκοπτη συνέχιση της παροχής των εξειδικευμένων υπηρεσιών του προς τα θύματα βασανιστηρίων.

Εκ μέρους του Διοικητικού Συμβουλίου και των στελεχών του Ιατρικού Κέντρου Αποκατάστασης Θυμάτων Βασανιστηρίων θα ήθελα να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μας και τις θερμές μας ευχαριστίες προς όλους τους καλλιτέχνες, που ανταποκρίθηκαν με ευαισθησία στο κάλεσμά μας, ενισχύοντας έτσι τη δουλειά μας.

Επίσης, θερμές ευχαριστίες οφείλουμε προς τα μέλη της Οργανωτικής Επιτροπής που με τόση φαντασία, πρωτοβουλία και συνέπεια έφεραν σε πέρας ένα σημαντικότατο έργο για το οποίο δεν διαθέταμε την τεχνογνωσία ως οργάνωση.

Ακόμη, θερμές ευχαριστίες οφείλονται πάνω από όλα και στην Οργανωτική μας Γραμματεία που με αυταπάρνηση και ακούραστη εργατικότητα διεκπεραίωσε ένα τεράστιο έργο πέραν των καθημερινών καθηκόντων.

Ευχαριστούμε τον Πολιτιστικό Οργανισμό του Δήμου Αθηναίων για την παροχή του χώρου.

Ευχαριστούμε επίσης την κα Ρηνιώ Κυριαζή που πρόθυμα ανταποκρίθηκε στην πρόσκληση μας να μας παρουσιάσει ένα Ηπειρώτικο παραμύθι, κομμάτι της πολύ επιτυχημένης παράστασης, σε σκηνοθεσία της κα Μίρκας Γεμεντζάκη, με τίτλο «Φεύγουσα Κόρη» που παρουσίασε όλους τους χειμερινούς μήνες.

Δρ. Μαρία Πίνιου-Καλλή,

Διευθύντρια του Ιατρικού Κέντρου Αποκατάστασης Θυμάτων Βασανιστηρίων Αθήνας

Δρ. Δημόκριτος Σαραντίδης,

Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιατρικού Κέντρου Αποκατάστασης Θυμάτων Βασανιστηρίων Αθήνας

Ένα βιβλίο δεκαεπτά διηγημάτων και ενός ποιήματος με κοινό παρονομαστή από τις εκδόσεις «Δωδώνη», Αθήνα-Γιάννινα 1996. Το εξώφυλλο και τα σχέδια του βιβλίου φιλοτεχνήθηκαν από τον ζωγράφο Σπύρο Παπασπύρου.

Έκδοση: Ιωάννινα, Σεπτέμβριος 2002

Ένα βιβλίο Εισήγηση στο Προσυνέδριο του Γ΄ Συνεδρίου Εικαστικών Τεχνών με θέμα: «Το σχολικό βιβλίο ως φορέας Αισθητικής Αγωγής».

Περιεχόμενα:

Το σχολικό βιβλίο ως φορέας Αισθητικής Αγωγής, Σχήμα, Γραμματοσειρές, Οι γραφικές Τέχνες και η χαρακτική, Μέθοδοι αναπαραγωγής, Βιβλιοδεσία, Νεοελληνικά Αλφαβητάρια, Οργανισμός Εκδόσεως Σχολικών Βιβλίων, Βασικά Αρνητικά Στοιχεία, Βιβλιογραφία, Σχήματα

Μια περιοδική έκθεση για την προβολή του σύγχρονου εικαστικού έργου στην Ήπειρο, από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας σε συνεργασία με το Σωματείο Πτυχιούχων Ανωτάτων Σχολών Εικαστικών Ηπείρου στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας τον Ιούνιο-Σεπτέμβριο 2019.

Συνέντευξη στην ΑΝΝΑ ΔΕΡΕΚΑ

Συνομιλούμε μ’ έναν Ιωαννίτη, έναν ξενιτεμένο δημιουργό, τον Σπύρο Παπασπύρου. Ζωγράφο και εκπαιδευτικό. Και η αφορμή, η έκθεσή του στην αίθουσα τέχνης ‘’Τεχνοχώρος’’, επί της οδού Ζυγομάλλη 16.

Μου αρέσει η γενιά που εκπροσωπεί, αλλά και η παρέα των δημιουργών, από όλους τους χώρους της τέχνης, που δραστηριοποιείτο σ’ αυτήν την πόλη.

Σ. Παπασπύρου: Ευχαριστώ που με καλέσατε και χαίρομαι κι εγώ πάρα πολύ.
Α. Δερέκα: Όπως καταλαβαίνετε όλα είναι έτσι, καθώς τα διηγείται ο φίλος του, Εδεσσαίος ποιητής, Βασίλης Παππάς, στον πρόλογο του καταλόγου της έκθεσης: “Ο Σπύρος, διακρίνεται έντονα από μια φυσική λιτότητα και μια χαρακτηριστική, δωρική εκφορά τού λόγου, όπου το κάθε του σύντομο σχόλιο, αξιώνει πυκνότητα αποφθέγματος. Το ίδιο θα παρατηρήσει κανείς και στο ιδιόμορφο χιούμορ του. Αυτός ο μηχανισμός στην τελική διατύπωση της σκέψης του, που στέκεται μονίμως απέναντι σε κάθε λογής πληθωρικότητα, αποτυπώνεται και στη ζωγραφική του”.

Λιγομίλητος λοιπόν! Κι αυτό βέβαια, καθρεφτίζεται και στο έργο του. Η Έκθεση στον Τεχνοχώρο, ήταν μέχρι τα τέλη Ιουνίου.

– Τι είναι αυτό που καθόρισε την αισθητική σας γεωγραφία, την παιδεία σας; Γνωρίζουμε την καταγωγή σας από την Ήπειρο και το πέρασμά σας από την Ιταλία.
Σ. Παπασπύρου: Είχα την τύχη, να βρεθώ για πέντε χρόνια στην Φλωρεντία, όπου πραγματικά, αν όχι η μεγαλύτερη σπουδή, πάντως ένα μεγάλο μέρος αυτής, ήταν εκτός της Σχολής. Όντως, είναι ένα ανοιχτό μουσείο, με πάρα πολλά μουσεία. Είναι ένας χώρος, που πραγματικά, και να μην πας στη Σχολή είσαι μέσα στην τέχνη, περιδιαβαίνοντας τους δρόμους της πόλης. Αυτό είναι θετικό. Μεγάλη εμπειρία, μεγάλη σπουδή.
Πηγαίνοντας λίγο πιο πίσω στον χρόνο, είναι και η γενέθλια πόλη μου, όχι βέβαια η Φλωρεντία, αλλά έχει κι αυτή πολλά θετικά που καθόρισαν τη μετέπειτα πορεία μου. Αλλά κι από ένα πέρασμα από την Αθήνα, αφού πριν πάω στην Ιταλία σπούδασα στην Αθήνα. Δεν ξέρω όμως κατά πόσο αυτό, είναι στις μέρες μας το μόνο περιβάλλον που σε καθορίζει! Είναι και η εμπειρία, αφού πια έχουμε πολύ μεγάλη πληροφόρηση από τα ΜΜΕ και μπορούμε να βρούμε βιβλία και πάρα πολλές εικόνες, που μας καθορίζουν, ενημερωνόμαστε. Έχουμε άμεση πληροφόρηση για το τι γίνεται στην Νέα Υόρκη, στους χώρους τέχνης, που πιθανόν να μην μπορέσουμε να πάμε ποτέ. Δεν ξέρω, δεν…

Α. Δερέκα: Δεν ομιλώ για την ενημέρωση, αλλά για την γνώση που σε αλλάζει. Για όσα εντέλει οδήγησαν τον Παπασπύρου, στην έκθεση “Έγχρωμες επιφάνειες, Άυλοι χώροι”.
Σ. Παπασπύρου: Ναι, χώροι χωρίς ύλη! Αυτό που είπατε και στην αρχή, εγώ δεν τα πολυκαταφέρνω με τον προφορικό λόγο. Καλά, η αλήθεια είναι ότι ούτε με τον γραπτό λόγο τα καταφέρνω! Ίσως γι’ αυτό και να ‘γινα ζωγράφος. Είναι δύσκολο για μένα να εξηγήσω γιατί έκανα κάτι, ίσως και να μην υπάρχει. Εγώ, δεν ξέρω τον λόγο για τον οποίο το έκανα. Αν ήταν να το ερμηνεύσω με άνεση, δεν θα το έκανα μετά. Θα το έλεγα μετά.

Α. Δερέκα: Σε μια φανταστική συζήτηση, ποιον θα θέλατε απέναντί σας και τι θα συζητούσατε μαζί του; Τον Μοντριάν, ας πούμε;
Σ. Παπασπύρου: Ναι, του έχω μια αδυναμία! (γελάει) Πάντα, απ’ όταν ήμουν σπουδαστής, μου αρέσαν τα αυστηρά γεωμετρικά σχήματα. Δυσανασχετούσα όταν με υποχρεώνανε οι ανάγκες της εκπαίδευσής μου, να αναπαριστώ την πραγματικότητα. Το θεωρούσα περιττό. Δεν είναι και πολύ σωστό αυτό βέβαια, αλλά δεν μ’ αρέσει η αναπαράσταση στη ζωγραφική. Είμαι…

Α. Δερέκα: Είστε υπέρ της εννοιολογικής τέχνης;
Σ. Παπασπύρου: Όλα αυτά τα έργα που υπάρχουν εκεί στην έκθεση, δεν ξεκινάνε από μια πρόθεση για να πω κάτι. Δεν θέλω να πω τίποτε. Απλά προσπαθώ να συνθέσω στο χώρο, στην επιφάνεια, σχήματα. Μ’ αυτήν την έκθεση, προσπάθησα να συνθέσω και σχήματα στο χώρο. Υπάρχουν κάποια έργα που είναι σε πλέξυ γκλας, που η επιφάνεια από δισδιάστατη, προσπαθεί να γίνει τρισδιάστατη. Σ’ ένα βαθμό γίνεται. Τώρα, τι θα πάρει ο θεατής απ’ αυτό, δεν ξέρω. Αλλά εμένα αυτό με ικανοποιεί. Και τα έργα αρέσουν και πιστεύω πως δεν το λένε για κολακεία. Αρέσει το αποτέλεσμα. Είναι έντονα τα χρώματα, πλακάτ, είναι μια πανδαισία χρωμάτων.
Εγώ δεν έχω την πρόθεση να πω κάτι. Ο θεατής, ανακαλύπτει όμως και χαίρομαι ιδιαίτερα όταν μέσα από το έργο μου έχει δει πράγματα, που ούτε εγώ δεν έχω δει. Ή τουλάχιστον, δεν είχα την πρόθεση. Δυσκολεύομαι πολύ όταν μου λένε, “τι ήθελες να πεις εδώ, μ’ αυτό;” Αυτό προσπαθώ να εξηγήσω, ότι εγώ δεν έχω την πρόθεση να πω τίποτε. Είναι κάτι που το αισθάνομαι μέσα μου, βγαίνει με σύνθεση. Προσπαθώ κάποιους κανόνες που έχει η σύνθεση, η αρμονία, τα χρώματα, να τους τηρήσω για να είναι ένα ισορροπημένο έργο. Αυτό είναι. Δεν έχω καμιά άλλη πρόθεση, πέραν της αναπαράστασης. Κι όλα είναι μη αναπαραστατικά, εκτός από ένα έργο, που είναι και το μοναδικό στο οποίο υπάρχει ένα ημικύκλιο και μια γωνία, όλα τ’ άλλα είναι ευθείες γραμμές. Το έργο: “ViaMarucelli 12 Fi ‘76”. Ήτανε το ημιυπόγειο που μέναμε μαζί με τον Βασίλη Παππά. Με τον ποιητή, που αναφέραμε προηγουμένως. Τον συγκάτοικό μου δηλαδή. Το ‘76 έφτιαξα αυτό το ημιυπόγειο, μαζί με το φεγγάρι που φαινόταν από εκεί.

Α. Δερέκα: Υπάρχει καταγεγραμμένη η σκηνή, όπου επώνυμος ζωγράφος, της εποχής τού Μοντριάν, στέκεται μπροστά σε εκτιθέμενο έργο τού τελευταίου και αναφωνεί “Δεν καταλαβαίνω τίποτε, αλλά μου αρέσει”.
Σ. Παπασπύρου: Είναι ακριβώς αυτό. Δεν σημαίνουν τίποτε, αλλά εμένα μ’ αρέσουν. Και ανεξάρτητα απ’ αυτό, χαίρομαι αν ο θεατής παίρνει άλλα μηνύματα, τα οποία ούτε έχω διανοηθεί εγώ. Η πρόθεσή μου είναι, σε ό,τι αφορά τον θεατή, να του κεντρίσω το ενδιαφέρον και να ασχοληθεί. Τώρα, αν αυτός δει κάτι άλλο μέσα από το δικό μου έργο, που εγώ δεν έχω την ικανότητα να δω, αυτό με χαροποιεί ιδιαίτερα.

Α. Δερέκα: Σε μια φανταστική, λοιπόν, συζήτηση με τον Μοντριάν, τι θα τον ρωτούσατε;
Σ. Παπασπύρου: Μάλλον δεν θα τον ρωτούσα τίποτα. Συμβαίνει αυτό που σας είπα και για μένα. Μέσα από το έργο του, πήρα τις πληροφορίες που ήθελα να πάρω! Δεν νομίζω ότι θα είχα αρκετό ενδιαφέρον ώστε να κάνουμε διάλογο για το έργο. Θα μπορούσαμε να συζητήσουμε οτιδήποτε άλλο.
Είναι δύσκολο να μιλάς για το έργο σου τελικά. Ειδικά όταν πρόκειται για εικαστικό έργο, πρόκειται για εικόνα. Γι’ αυτό και θαυμάζω τους ιστορικούς και τους κριτικούς τέχνης. Εγώ δεν έχω αυτή την ικανότητα.

Α. Δερέκα: Αυτή τη δωρικότητα, την αποδίδετε στην Ηπειρωτική καταγωγή σας;
Σ. Παπασπύρου: Ναι! Ο φίλος μου, ποιητής από την Έδεσσα, Βασίλης Παππάς, εκεί την αποδίδει. Λέει ότι ο λόγος μου είναι δωρικός, απότομος, σύντομος και με ιδιότυπο χιούμορ. Ναι, είμαι λίγο περίεργος. Απόλυτος, με την απαίτηση αποφθέγματος. Είμαι λίγο επιθετικός. Το λέω εγώ. Όχι όμως, με κακή πρόθεση. Προσπαθώ να ταράξω λίγο τα νερά. Στηρίζω την άποψή μου, πιστεύω σε αυτήν, είμαι και λίγο ισχυρογνώμων, ως γνήσιος Ηπειρώτης. Και ακόμη όταν διαπιστώνω ότι έχω κάνει λάθος, θα επιμείνω προσπαθώντας να το στηρίξω. Ακούω όμως.

Α. Δερέκα: Σκέφτομαι πως, δεν είναι η πρώτη φορά που συνομιλούμε για τις δραστηριότητές σας.
Σ. Παπασπύρου: Είναι πάνω από 30 χρόνια, περνάει ο χρόνος. Μου είχατε πάρει μια συνέντευξη, μ’ ένα κασετοφωνάκι από αυτά τα παλιά, τα δημοσιογραφικά της εποχής. Έρχονται τώρα οι εικόνες!

Α. Δερέκα: Πιστεύω πως κάναμε μια συνέντευξη, με την ευκαιρία τής προσπάθειας μιας ομάδας ανθρώπων, που οραματίστηκαν την δημιουργία τού Εικαστικού Εργαστηρίου, στα Ιωάννινα!
Σ. Παπασπύρου: Βέβαια, ήμασταν μια καλή και συμπαγής ομάδα, που δημιουργήσαμε τότε το Εικαστικό Εργαστήριο του Δήμου. Με τον κίνδυνο να ξεχάσουμε κανέναν, ας επιχειρήσουμε να θυμηθούμε τα άτομα. Ήταν ο Μιχάλης Οικονομίδης, η Μαρία Χατζηαντωνίου, ο Πέτρος Μπέχλης, ο Γιώργος Σμύρης, η μακαρίτισσα Άρτεμις Μανέκα. Κάποιον σίγουρα ξεχάσαμε, όχι όμως από κακή πρόθεση. Ήτανε πολύ δημιουργικά αυτά τα χρόνια.

Α. Δερέκα: Αρχιτέκτονες, ζωγράφοι, γλύπτες, εν γένει εικαστικοί, μαζεύτηκαν κάτω από αυτό το όραμα, της δημιουργίας ενός Εικαστικού Εργαστηρίου, του οποίου εντέλει ο σπόρος έπιασε, βλάστησε και ευδοκιμεί.
Σ. Παπασπύρου: Κι απ’ ό,τι μαθαίνω, συνεχίζει. Αυτό, είναι πάρα πολύ καλό για την πόλη. Τώρα, γεμίζει η χώρα με εικαστικά εργαστήρια, κι αυτό είναι καλό βέβαια. Αλλά τότε ήταν μάλλον πρωτοποριακό. Θα ήταν λίγο μετά το Εικαστικό Εργαστήριο της Χαλκίδας, που είχε δημιουργήσει η Χ. Μυταρά. Ήταν πολύ καλή αυτή η προσπάθεια, η οποία βεβαίως έχει αποδώσει, λειτουργεί. Ήταν και η εποχή, που εμείς όλοι δουλεύαμε αμισθί σ’ αυτό. Δεν είναι κατά παραγγελία αυτά. Πρέπει κάτι να σε τρώει για να το φτιάξεις. Ήταν άλλα χρόνια. Ήταν τα πρώτα χρόνια της εκπαιδευτικής μου καριέρας.

Α. Δερέκα: Ήσασταν στο χώρο της εκπαίδευσης για πολλά χρόνια.
Σ. Παπασπύρου: Ήμουν και στο χώρο της εκπαίδευσης. Κάποιοι τα καταφέρνουν, εγώ δεν κατάφερα να είμαι και εκπαιδευτικός και εικαστικός ταυτόχρονα. Τώρα, επειδή έχω περίπου δέκα χρόνια που είμαι συνταξιούχος σε αναστολή, (μισθολογικά είναι η αναστολή), δεν παίρνω σύνταξη δηλαδή, έχω πολύ ελεύθερο χρόνο. Γι’ αυτό και έγινε αυτή η έκθεση. Αποφάσισα, τώρα να αρχίσω να δουλεύω. Προηγήθηκε και μια έκθεση στην Αθήνα. Η οποία είναι η ίδια που μεταφέρθηκε στον Τεχνοχώρο.
Οι περισσότεροι συνάδελφοι καταφέρνουν και τον εκπαιδευτικό και τον εικαστικό ρόλο. Δεν το μπορώ αυτό το μοίρασμα. Δεν έχω αυτή την ικανότητα; Δεν ξέρω! Τώρα όμως που έχω ελεύθερο χρόνο, είπα να ξανά ασχοληθώ. Άρχισα από αυτό, που είναι ουσιαστικά μια αναδρομική έκθεση. Παλιά έργα τα περισσότερα, στα οποία μετέφερα μ’ αυτόν τον τρόπο τη μεταξοτυπία, που ως τεχνική εμένα με εκφράζει απόλυτα. Γιατί είμαι αυτής της επιφάνειας, της πλακάτ. Η μεταξοτυπία είναι ό,τι πρέπει γι’ αυτήν την δουλειά. Είναι έργα που δεν υπάρχουν καθόλου, είναι μόνο κάποια προσχέδια που έχουν διασωθεί ή κάποια έργα που υπάρχουν και τα μετέφερα για να υπάρχει αυτή η ενότητα. Και κανείς αν πάει στην έκθεση, θα δει κι ένα πρωτόλειο έργο μου, όταν ήμουν ακόμη σπουδαστής στην Αθήνα, το ‘73. Είναι 46-50 χρόνια από τότε. Το οποίο είναι με την ίδια σκέψη και δομή, που έχω και σήμερα. Τώρα, επειδή μπήκα ξανά στον χορό θα δουλέψω από εδώ και πέρα, πέρα από αυτής της αναδρομικής. Είπα ότι θα είναι μια τελευταία έκθεση και θα σταματήσω, αλλά είμαι αρκετά νέος για να αποχωρήσω, οπότε θα συνεχίσω.

Α. Δερέκα: Να πούμε δυο λόγια γι’ αυτό το δεδομένο, του μοιράσματος ανάμεσα στη διδασκαλία και στην εικαστική δημιουργία, που οδηγεί σ’ ένα είδος διχασμού για όσους τελειώνουν μια Σχολή Καλών Τεχνών και πρέπει να βιοποριστούν.
Σ. Παπασπύρου: Τώρα έχει κορεστεί και αυτός ο χώρος. Στην εποχή μου υπήρχανε πολλές κενές οργανικές θέσεις. Για την Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση μιλάμε. Δεν πηγαίνανε οι του σιναφιού μου, να το πω έτσι. Αποφεύγανε να κάνουν τον εκπαιδευτικό. Ήταν άλλοι καιροί. Μάλιστα μπορώ να πω έτσι, ότι οι συνάδερφοι θεωρούσαν αυτόν που πήγαινε στην εκπαίδευση για να βιοποριστεί, ότι ήτανε ουσιαστικά ένας αποτυχημένος καλλιτέχνης, ένας αποτυχημένος καλλιτέχνης που κατέληγε εκεί. Τώρα έχουν αλλάξει τα πράγματα. Τώρα έχει μάλλον κορεστεί ο χώρος, υπάρχουν πάρα πολλοί καθηγητές εικαστικών. Υπάρχουν και τα Δημοτικά σχολεία πια και είναι καλό αυτό. Μέχρι ενός σημείου βέβαια, γιατί τα Δημοτικά σχολεία έχουν γεμίσει με διάφορες ειδικότητες. Φτάσαμε στο άλλο άκρο.
Πάντως υπάρχουν τώρα, πάρα πολλοί εικαστικοί εκπαιδευτικοί στον χώρο. Παλιότερα, στην εποχή μας δηλαδή, ήταν μετρημένοι στα δάχτυλα, στην κυριολεξία του ενός χεριού. Οι εκπαιδευτικοί που ήταν στην πόλη των Ιωαννίνων, ήταν δυο – τρεις. Εκπαιδευτικοί συγκεκριμένοι. Είναι γνωστοί. Μακαρίτες σχεδόν όλοι. Ο Γιώργος Καζάκος, ο Παύλος Βρέλλης, ο Μάνθος Παπαγεωργίου και ένας – δυο άλλοι, που δεν τους θυμάμαι. Αυτοί ήταν.

Α. Δερέκα: Λίγοι, αλλά με μεγάλη προσφορά στην πόλη. Ανέδειξαν τη νέα γενιά εικαστικών.
Σ. Παπασπύρου: Σαφώς. Πάρα πολλοί από μας γίναμε, ακολουθήσαμε αυτή την πορεία, λόγω αυτών των εκπαιδευτικών-εικαστικών. Εγώ τουλάχιστον, είχα την τύχη να έχω στη Ζωσιμαία Σχολή, καθηγητή τον Παύλο Βρέλλη. Ακριβώς γι’ αυτό το λόγο, ακολουθήσαμε αυτό τον δρόμο. Γιατί υπήρχε αυτός ο άνθρωπος. Είναι θετικό αυτό.

Α. Δερέκα: Βιάζομαι να περπατήσουμε μαζί στην έκθεση στον Τεχνοχώρο. Τι θα μου λέγατε εκεί μέσα; Ή εκεί είναι που δεν θα λέγατε τίποτε;
Σ. Παπασπύρου: Εκεί είναι που δεν θα σας έλεγα τίποτα! Ακριβώς! (γελάμε) Ούτε κι εσείς θα θέλατε να σας πω εκεί κάτι, νομίζω!

Α. Δερέκα: Τι θα θέλατε να πείτε γι’ αυτήν την έκθεση, που γίνεται στον τόπο καταγωγής σας;
Σ. Παπασπύρου: Εκείνο που θέλω να πω εγώ, είναι ότι είμαι ιδιαίτερα χαρούμενος, γιατί έγινε αυτή τη έκθεση. Όχι πως δεν μου άρεσε και η έκθεση που έγινε στην Αθήνα, αλλά είναι σαν να επανήλθα στο γενέθλιό μου τόπο, στα παιδικά μου χρόνια μέσω αυτής της κίνησης, έκθεσης. Δεν μπορώ να πω τίποτε περισσότερο. Είναι μια χαρά που νιώθω, γιατί συνάντησα, με αφορμή αυτήν την έκθεση, συμμαθητές που είχα και επίσης φίλους που είχα πάρα πολλά χρόνια να δω, τους είχα ξεχάσει δεν μπορώ να πω!

Α. Δερέκα: Δεν έχετε άλλη ιδιαίτερη πατρίδα. Τα Ιωάννινα είναι ο τόπος σας. Με γονείς εκπαιδευτικούς.
Σ. Παπασπύρου: Γέννημα θρέμμα Ιωαννίτης. Και οι δυο γονείς μου εκπαιδευτικοί. Μάλλον είναι οικογένεια εκπαιδευτικών. Γιατί και η αδελφή μου είναι φιλόλογος καθηγήτρια, η μητέρα μου φιλόλογος καθηγήτρια, ο πατέρας μου θεολόγος και παιδαγωγός, καθηγητής κι αυτός, γι’ αυτό έγινα στη συνέχεια εκπαιδευτικός κι εγώ. Παρότι δεν το ‘θελα τότε. Η εμμονή των γονιών μου, για να μην πεθάνω στην ψάθα! Δεν μετάνιωσα όμως για την πορεία μου αυτήν, την εκπαιδευτική. Ήταν πολύ ωραία χρόνια. Συναντάω, τώρα, παλιούς μου μαθητές από το Γυμνάσιο ή το Λύκειο ή από την Παιδαγωγική Ακαδημία ή συναντώ νηπιαγωγούς από το τμήμα νηπιαγωγών ή από το ΤΕΙ όπου ήμουν τα περισσότερα χρόνια, στο τμήμα Βρεφονηπιοκομίας. Είμαι ικανοποιημένος από αυτήν την άποψη. Εκ των υστέρων δηλαδή, ενώ στην αρχή στεναχωρήθηκα που δεν μπορούσα να είμαι στον καθαρά αμιγώς εικαστικό χώρο, πήγα στην εκπαίδευση, τώρα δεν μπορώ να πω ότι το έχω μετανιώσει.

Α. Δερέκα: Δεν μπορεί, παρά να σας έμαθε για τον εαυτό σας, η διαδικασία της τέχνης, κάποιαν αλήθεια που δεν ξέρατε για εσάς. Διότι δουλεύοντας σε όποια μορφή τέχνης, μέσω αυτής της διαδικασίας, μαθαίνουμε τον εαυτό μας.
Σ. Παπασπύρου: Ναι, σίγουρα. Τώρα, αν μου ζητάτε να σας πω, τι μου έμαθε ακριβώς δυσκολεύομαι να απαντήσω. Σίγουρα μέσα από αυτή τη διαδικασία, έμαθα πολλά. Τι είναι αυτά, είναι δύσκολο να τα εντοπίσω, γιατί δεν ξέρω αν δεν ακολουθούσα αυτή τη διαδικασία, τι ήταν αυτό που δεν θα το μάθαινα. Είναι όλη η διαδικασία, μέσα από το εκπαιδευτικό περισσότερο έργο και λιγότερο με το εικαστικό.
Δεν ήμουν πάντα ιδιαίτερα παραγωγικός. Ίσως γιατί το σκέφτομαι και το δουλεύω, παρότι δεν φαίνεται. Ένα έργο μου, αν θα το δει κάποιος μπορεί να πει, “τι είναι αυτό, το φτιάχνω κι εγώ”, παρόλα αυτά είναι αποτέλεσμα πολλής σκέψης και πολλής δουλειάς αυτά τα τετράγωνα. Ή όπως έλεγε ο φίλος ποιητής, Βασίλης Παππάς, “η παρηγοριά να βάζεις το ένα χρώμα δίπλα στο άλλο”.

Α. Δερέκα: Ασχοληθήκατε και με την αγιογραφία. Εκ πρώτης όψεως, υπάρχει μεγάλη κόντρα ανάμεσα στην εικαστική σας δουλειά! Εκφραστική κόντρα εννοώ.
Σ. Παπασπύρου: Δεν είναι όμως τελικά! Έτσι φαίνεται εκ πρώτης όψεως. Ανάμεσα στις σπουδές μου είναι και η συντήρηση έργων τέχνης, με την οποία δεν ασχολήθηκα μετά ιδιαίτερα, θα ‘λεγα καθόλου σχεδόν. Σπούδασα τρία χρόνια στις σχολές Δοξιάδη συντήρηση και μετά πήγα στην Ιταλία άλλα δυο χρόνια, που έκανα μια μετεκπαίδευση, για ζωγραφική σε ξύλο και ζωγραφική σε μουσαμά. Με τα οποία επαναλαμβάνω, ασχολήθηκα πολύ λίγο. Οι σπουδές εκεί, ήταν και στην αγιογραφία. Αυτό που ως μάθημα το λέγαν αντίγραφο. Το περιόριζαν μόνο στην αγιογραφία. Στην αρχή δεν μ’ άρεσε ιδιαίτερα, για να ’μαι ειλικρινής. Αλλά στην πορεία είδα ότι είναι παρεξηγημένη η Βυζαντινή Αγιογραφία. Θεωρείται πολύ στυλιζαρισμένη και φτωχή ως τέχνη. Δεν είναι όμως έτσι. Βρίσκει κανείς εκεί πέρα, από κυβιστικές τάσεις, μέχρι σουρεαλιστικές τάσεις. Είναι ένα μεγάλο σχολείο, αν την παρατηρήσεις. Τώρα βέβαια πως περνάει κανένας, πως περνούσα από την αγιογραφία που έφτιαχνα τότε, (γιατί έφτιαχνα τότε, κάποιες εικόνες για μια εκκλησία του Αγίου Βασιλείου στην Μπολόνια, ως φοιτητής εκεί. Ένα εκκλησάκι που είχε δημιουργηθεί και νομίζω υπάρχει ακόμη) στο τετραγωνάκι, απορούσε και ο συγκάτοικός μου και του έκανε φοβερή εντύπωση.
Στο κείμενο που έγραψε για τον κατάλογο αυτής της έκθεσης, ο πρώην συγκάτοικός μου Βασίλης Παππάς, αναφέρει εκεί και πώς ενωνόταν τα χρώματα στην αγιογραφία και πώς μετά με μια λαζούρα, προσπαθούσα να ενώσω τα χρώματα και πώς μετά πέρναγα απ’ αυτήν την διαδικασία, στην διαδικασία των δικών μου τετραγώνων που μεσολαβούσε και όλο το διάστημα, αφού κάπνιζα μισό πακέτο τσιγάρα!

-Σας ευχαριστώ πάρα πολύ. Είμαι λίγο δύσκολος με τις συνεντεύξεις. Σας ευχαριστώ ιδιαίτερα που με καλέσατε.

Πηγή: Εφημερίδα Νέοι Αγώνες, Παρασκευή 5 και Σάββατο 6-Κυριακή 7 Ιουλίου 2019, αρ. φύλλων 6377 και 6378, Ιωάννινα.

Τα έργα του είναι αποτέλεσμα πολυετών ερευνητικών προσπαθειών στην απόδοση ερμηνειών, μέσω προσωπικής επεξεργασίας υλικών, τεχνικών, τρόπων και μεθόδων, σύμφωνα με τους διαλογισμούς, τις εμπνεύσεις και τα ερεθίσματα πολυετών σπουδών, αλλά και επαλλήλων πολιτιστικών επιδράσεων τόπων, χώρων και κοινωνιών, των οποίων είχε άμεση εμπειρία κατά τις γεωγραφικές του διαδρομές.
Ένα νέο εικαστικό αμάλγαμα κατατίθεται στο μορφολογικό λεξιλόγιο των τεχνών.
Ο Σπύρος Παπασπύρου, ζωγράφος, χαράκτης, αγιογράφος, συντηρητής και εκπαιδευτικός τέχνης με ολοκληρωμένες σπουδές στα ανώτατα ιδρύματα της Ιταλίας, υπήρξε από δεκαετιών φίλος και συνάδελφος σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες. Εδίδαξε σε Γυμνάσια, Λύκεια, Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία, Τμήμα Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Τμήμα Βρεφονηπιοκομίας ΤΕΙ Ηπείρου, Εκκλησιαστική Ακαδημία Βελλάς. Με απόσπαση εργάστηκε στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο ως καλλιτεχνικός υπεύθυνος Εκδόσεων.
Οξυδερκής και διορατικός, ευρηματικός και αποτελεσματικός, ουσιαστικός κάτοχος Παιδαγωγικής, Ψυχολογίας, διδακτικής, αισθητικής, ιστορίας τέχνης, συνεπής, διακριτικός και πάντα προβληματισμένες για την διδακτική μεθοδολογία της πραξιακής διαδικασίας, την σκοπιμότητα, ερμηνεία, αξιολόγηση και κριτική των εργασιών των εκπαιδευομένων.
Συνέγραψε υψηλού επιπέδου διατριβή, αναλώνοντας χρόνο και χρήμα που για ανεξήγητους λόγους δεν επικυρώθηκε από το διευθύνον την έρευνα πρόπωπο του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
Τέκνο γονέων εκπαιδευτικών του θεολόγου Ιωάννη Παπασπύρου και της φιλολόγου Ευτέρπης Φράγκου, καλοαναθρεμμένος, ταπεινός, ήρεμος και υπερευαίσθητος ηθικοκοινωνικά, εδημιούργησε οικογένεια με την σύζυγό του Σοφία Ελληνίδα εξ Αιγύπτου και διαμένει στην Αθήνα όπου ο υιός του σπουδάζει φιλολογία.
Δεν ελησμόνισε ποτέ τα Γιάννενα τα οποία συχνά επισκέπτεται, κάνοντας την μεγάλη τιμή, στην αξιόλογη αίθουσα του «Τεχνοχώρου» να εκθέσει τα αναδρομικά έργα του υψηλών φυσικών και μεταφυσικών συλλήψεων με γενικό εμπεριστατωμένο προσδιοριστικό τίτλο «Έγχρωμες επιφάνειες – άυλοι χώροι». Τα υλικά των έργων του είναι το χαρτί, η μεταξοτυπία, το πλεξιγκλάς και το φύλλο χρυσού.
Έχω άμεση εμπειρία των ικανοτήτων του καθώς συνυπηρετήσαμε γόνιμα και αποτελεσματικά στα αναφερόμενα εκπαιδευτικά ιδρύματα, όπου οργανώσαμε και αναπτύξαμε, με υπερβάλλοντα ζήλο, πλήρως εξοπλισμένα εργαστήρια εικαστικών (Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία, Τμήμα Νηπιαγωγών Π.Τ. Ιωαννίνων, Τμήμα Βρεφονηπιοκομίας ΤΕΙ Ηπείρου).
Πολυσυλλεκτικό πρόσωπο ο δημιουργός, ερεύνησε και ερευνά το μυστήριο της μορφής σε πληθώρα εκφάνσεων, επιλέγοντας την αρχετυπικότητα και συμβολική των καθαρών σχημάτων και χρωμάτων, ως βασικό εκφραστικό μέσο.
Οι συνθέσεις του εντάσσονται σε πλέγμα χαράξεων ορθών καννάβων, όπου κυριαρχεί ο ρυθμός, η τάξη, η ισορροπία, το μέτρο, η ευκοσμία, η θετικότητα και το αίσθημα, ο λογισμός και το όνειρο με τον υπαγορευόμενο από την διαίσθηση χρωματικό τόνο, που η αυτοσημία του φέρει ενθυμήματα προπλασμών βυζαντινής αγιογραφίας.
Επαναστατικό και επιτυχές το διακύβευμα της αναγωγής των χρωματικών επιφανειών σε στερεογραφικό διαφανές γλυπτό από πλεξιγκλάς, όπου οργανωμένοι παραλληλεπίπεδοι διαφανείς όγκοι περικλείουν τα χρωματικά επίπεδα ως αυτόνομα πολύτιμα αρχέτυπα σε ασφαλή αρχεία, διαφανή κατοικητήρια αχειροποίητων μορφών.
Η όραση και παρατήρηση είναι πολυεπίπεδη και σφαιρική καθώς παρέχεται η δυνατότητα εύκολης περιστροφής και μετακίνησής τους έτσι που τα περικλειόμενα δισδιάστατα σχήματα να παραλλάσσονται μεταμορφούμενα σε παραλληλεπίπεδα και σε ευθύγραμμα τμήματα.
Δεν είναι η αμφιπρόσωπη εικόνα, αλλά το πολυπρόσωπο ολόγραμμα γεωμετρικών εγχρώμων επιφανειών, οι οποίες ανήκουν σε διαφορετικά κατακόρυφα επίπεδα, που φαίνονται αιωρούμενα, καθώς αφήνουν ενδιάμεσα κενά που φωτίζονται και σκιάζονται αρμονικά σύμφωνα με την κατανομή της διάστασής τους. Πρωτεύοντα ρόλο εδώ έχει η αφή μέσω της οποίας η παλάμη κινεί ανάλογα τον διαφανή όγκο, υπακούοντας στις απαιτήσεις της περιέργειας της όρασης.
Το συνολικό έργο του κ. Παπασπύρου αναδεικνύει επιγραμματικά και συνοπτικά, εμπεριστατωμένα και εύληπτα, καθαρές αξίες βασισμένες στην παλίντροπο αρμονία, που υποβάλλει η απλότητα της ολιγαρκούς μονότροπης αυτοσημαινόμενης μορφής με την αρτιότητα του λιτού.

Μιχάλης Οικονομίδης
Εκπαιδευτικός Τέχνης – Γλύπτης
Ιούνιος 2019